Mỏ Quảng La thuộc quyền quản lý, bảo vệ, thăm dò và khai thác của Tổng Công ty Đông Bắc. Hiện nay, Tổng công ty Đông Bắc đang giao cho Công ty 91 - Chi nhánh TCT Đông Bắc quản lý và khai thác. Mỏ được chia thành hai khu khai thác độc lập là khu Đông (khu Dân Chủ - Đông Quảng La) và khu Tây (khu mỏ Quảng La).Thời điểm hiện tại, các giấy phép khai thác tại mỏ Quảng La đã hết hạn[1]. Do đó, việc nghiên cứu để định hướng phát triển khu mỏ nhằm đảm bảo ổn định công ăn việc làm cho người lao động, khai thác triệt để nguồn tài nguyên than không tái tạo của đất nước là việc làm cần thiết. Bằng phương pháp đánh giá, phân tích các đặc điểm tự nhiên và hiện trạng khai thác tại khu phía đông của mỏ than Quảng La, bài báo đề xuất phương án mở vỉa và công tác chuẩn bị định hướng quy mô công suất của quá trình khai thác mới ở khu Đông mỏ than Quảng La.
Từ khóa: Công suất mỏ, mỏ than Quảng La, mở vỉa mỏ than hầm lò, chuẩn bị mỏ than hầm lò

Phá vỡ than và đất đá bằng công nghệ phi nổ mìn đã và đang được nghiên cứu, áp dụng mạnh mẽ tại Trung Quốc. Trong số các công nghệ phi nổ mìn đang được ứng dụng, công nghệ sử dụng CO2 lỏng là “một giải pháp lý tưởng cho các môi trường đặc biệt phức tạp” theo nhận định của Hiệp hội chất nổ Trung Quốc[1]. Thông qua việc sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích và tổng hợp, bài báo làm sáng tỏ đặc điểm công nghệ, kết quả thử nghiệm trong thực tế khai thác mỏ than hầm lò, và những giải pháp khi phá vỡ đất đá bằng CO2 lỏng. Ngoài ra, việc định hướng về triển vọng ứng dụng công nghệ trên trong khai thác than hầm lò tại vùng than Quảng Ninh cũng được đưa ra thảo luận.
Từ khóa: Công nghệ phi nổ mìn, phá vỡ đất đá bằng CO2 lỏng, đào lò bằng CO2 lỏng, khai thác bằng CO2 lỏng.

Sự phát triển khoa học kỹ thuật công nghệ trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến các ngành sản xuất công nghiệp nói chung và lĩnh vực khai thác mỏ nói riêng. Các ứng dụng công nghệ mới như quá trình điện khí hoá, tự động hoá, cũng như số hoá đã thúc đẩy và ra đời của nhiều phương tiện tự hành hiện đại, các hệ thống khoan hầm và thi công tự động, các hệ thống định vị, giám sát và dẫn đường thông minh. Các công nghệ mới này góp phần giúp ngành công nghiệp khai khoáng cải thiện tỷ suất lợi nhuận, giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện sức khoẻ cũng như an toàn cho người lao động làm việc trong lĩnh vực khai thác hầm lò cũng như lộ thiên. Bài viết này tổng hợp những nghiên cứu phát triển và thách thức mới nhất của một số công nghệ kỹ thuật số mới trong khai thác khoáng sản trên thế giới hiện nay. Nội dung chính là thảo luận và tìm hiểu các công nghệ kỹ thuật số, chỉ ra những ưu và nhược điểm của các công nghệ trong việc ứng dụng thực tế tại các hầm lò khai thác hầm lò và lộ thiên.Từ khóa: Công nghệ khai thác khoáng sản, tự động hoá, khai thác hầm lò, công nghệ máy học, trí tuệ nhân tạo, bản sao kỹ thuật số.

Tai nạn lao động là vấn đề tồn tại và thách thức đối với tất cả các doanh nghiệp, nó ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe tính mạng của người lao động, gây thiệt hại về người và tài sản, gián đoạn và tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Công tác bảo đảm an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) tại các đơn vị, doanh nghiệp thành viên thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) luôn được đặt lên hàng đầu. Tập đoàn nói chung và các đơn vị thành viên đã tập trung đầu tư lớn về nguồn lực tài chính, nhân lực cho công tác ATVSLĐ.Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng tai nạn lao động trong những năm gần đây đối với các mỏ than hầm lò thuộc TKV, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ mất an toàn lao động.
Từ khóa: an toàn, vệ sinh lao động, tai nạn lao động, văn hóa an toàn.

Tự động hóa quy trình thiết kế hộ chiếu khoan nổ mìn tạo biên cho đường hầm là vấn đề cấp thiết trong điều kiện thực tế của nước ta. Bài báo trình bày về phương pháp phát triển phần vẽ tự động trong AutoCAD dựa trên những cơ sở lý luận về phương pháp tối ưu, phương pháp đồ thị cũng như thuật toán vẽ tự động trong AutoCAD. Tương tác của phần mềm với AutoCAD là yếu tố mới và quan trọng giúp hoàn thiện một chu trình khép kín tự động trên máy tính từ nhập dữ liệu đến xuất ra hộ chiếu trong AutoCAD nhờ đó góp phần tăng hiệu quả sản xuất và giảm rủi ro trong công tác đào đường hầm.

Khi khai thác các vỉa than gần nhau mà vỉa than ở trên khi khai thác có lưu lại trụ bảo vệ sẽ gây ra sự tập trung ứng suất không chỉ ở trong trụ bảo vệ mà còn cả ở dưới nó, ứng suất phân bố ở dưới trụ bảo vệ không đồng đều. Phía dưới trụ bảo vệ là vùng ứng suất cao, nếu bố trí đường lò ở trong vùng này, đường lò sẽ bị biến dạng và phá hủy rất mạnh, rất khó duy trì ổn định. Ngoài ra, khi khai thác vỉa than phía trên cũng làm mất đi tính nguyên vẹn của lớp đá trụ, đặc biệt là khu vực ngay sát phía dưới trụ bảo vệ với một độ sâu nhất định khiến cho việc lựa chọn loại hình kết cấu chống giữ đường lò dọc vỉa ở dưới nó trở lên phức tạp. Bài báo trên cơ sở phân tích sự hình thành và quy luật phân bố ứng suất dưới trụ bảo vệ, từ đó phân tích đưa ra điều kiện áp dụng và công thức tính toán hợp lý cho từng phương án bố trí đường lò dọc vỉa dưới trụ bảo vệ khi khai thác các vỉa gần nhau.

Cơ giới hóa khai thác than hầm lò đang được triển khai áp dụng rộng rãi và có hiệu quả cao trong hầu hết các phạm vi điều kiện địa chất mỏ khác nhau ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên trong các điều kiện địa chất phức tạp, chiều dài khai thác không lớn lại là những nhân tố tác động tiêu cực đến hiệu quả áp dụng công nghệ này. Trong quá trình áp dụng CGH khai thác các vỉa dày trung bình góc dốc vỉa thoải đến nghiêng với lò chợ cột dài theo phương thì khi góc dốc vỉa biến động lớn (từ 200 đến 350) các tổ hợp vì chống trong quá trình khấu than thường trôi trượt xuống phía dưới theo chiều dốc. Bài báo đưa ra cơ sở khấu gương lò chợ theo hướng xiên chéo với tính toán xác định góc dốc của lò chợ thực tế khi khấu gương theo hướng xiên chéo trong sự phụ thuộc vào góc dốc của vỉa than để giảm góc dốc của lò chợ nhằm hạn chế ảnh hưởng của góc dốc vỉa than đến việc trôi trượt tổ hợp thiết bị cơ giới hóa trong lò chợ khai thác ở các vỉa than dày trung bình dốc thoải đến nghiêng.

Hệ thống GNSS RTK định vị bằng Camera là hệ thống GNSS đột phá, được trang bị máy ảnh kép chuyên nghiệp, vRTK là sản phẩm máy thu RTK trực quan, trọng lượng nhẹ và sáng tạo đầu tiên của Hi-Target, không chỉ cho phép khảo sát hình ảnh không cần tiếp cận mục tiêu, vượt qua các ràng buộc khách quan của công việc trước đó mà còn cải thiện tốc độ của việc theo dõi với chức năng xác định trực tiếp (Live View Stakeout). Nó cải thiện đáng kể hiệu quả công việc của người dùng kỹ thuật. Đây là đột phá mới trong công nghệ GNSS 2 tần, hiện tại chưa có nhiều nghiên cứu về chức năng này. Bài báo thực hiện các khảo sát thực tế nhằm so sánh, đánh giá khả năng định vị điểm bằng Camera tích hợp trên đầu thu GNSS 2 tần số nhằm mục tiêu cụ thể hóa các tính năng được giới thiệu của các máy GNSS 2 tần Hi-Target, từ đó đưa ra quy trình thực hiện, phạm vi áp dụng cho các dòng máy tương tự.

Trong lĩnh vực tư vấn thiết kế, quy hoạch xây dựng và giao thông,… sự trợ giúp của máy tính với các phần mềm tính toán ngày càng trở nên thông dụng. Việc xây dựng một chương trình tính toán, mô hình hoá địa hình, tạo đường đồng mức và đặc biệt là tính toán khối lượng đào đắp trong xây dựng và giao thông là hết sức cần thiết. San lấp mặt bằng là công việc làm phẳng những mặt nền gồ ghề, không bằng phẳng. Việc tính toán khối lượng san lấp có ảnh hưởng rất nhiều đến công trình cần thi công. Bài báo tổng hợp và đánh giá hiệu quả của phần mềm Main trong công tác san nền tại khu công nghiệp thị xã Bỉm Sơn - tỉnh Thanh Hóa. Kết quả cho thấy, phần mềm Main có giao diện trực quan, tính toán nhanh, đảm bảo yêu cầu độ chính xác trong công tác tính toán khối lượng san nền, được các đơn vị sản xuất nghiệm thu và phục vụ thi công các giai đoạn sau.

Phương pháp thí nghiệm xung siêu âm (Ultrasonic Pulse Velocity) thuộc nhóm phương pháp không phá hoại mẫu (Non-destructive test, NDT). Trong nước có một số các nghiên cứu dựa trên hướng dẫn của TCVN 9357:2012 về đánh giá chất lượng bê tông nặng bằng vận tốc xung siêu âm để xây dựng mối quan hệ giữa cường độ chịu nén bê tông với vận tốc xung siêu âm và đo đạc chiều sâu vết nứt mở trên bê tông bằng phương pháp siêu âm. Tuy nhiên các kết quả nghiên cứu về sử dụng xung siêu âm để nghiên cứu sự thay đổi vận tốc sóng xung siêu âm trong bê tông sử dụng cát nhân tạo và đề xuất công thức xác định sơ bộ cường độ chịu nén trên vật liệu này là chưa tìm thấy. Bài báo trên cơ sở sử dụng cốt liệu là cát nhân tạo và xi măng với sáu cấp phối khác nhau chế tạo các mẫu bê tông hạt mịn có kích thước 100 mm x 50 mm. Kết quả đo xung vận tốc sóng siêu âm cho thấy mối quan hệ giữa vận tốc xung và cường độ nén theo hàm y = 101,98 ln(x)-795,61 (độ lệch chuẩn R² = 0,996). Kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở dữ liệu để xác định sơ bộ cường độ nén mẫu bê tông, cấu kiện bê tông hạt mịn trên thực tế mà không phải làm các thí nghiệm phá huỷ.

Khi độ sâu khai thác tăng lên, việc khai thác sẽ gặp nhiều vấn đề gây cản trở cho quá trình khai thác và tiềm ẩn nguy cơ xảy ra mất an toàn cao. Để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả khai thác khi độ sâu khai thác gia tăng, cần phải đánh giá được ảnh hưởng của độ sâu khai thác đến diễn biến của quá trình biến dạng và sập đổ của đá vách, đây là cơ sở để đưa ra các giải pháp kỹ thuật khai thác cho phù hợp. Bài viết sử dụng phần mềm Flac3D xây dựng mô hình khai thác với độ sâu khai thác tăng từ 100 m đến 300 m để so sánh mức độ biến đổi của độ sâu vùng phá hủy, dịch chuyển và ứng suất của đá vách.

Hiện nay công tác cơ giới hóa khai thác than đang được áp dụng và triển khai rộng rãi tại các đơn vị thuộc Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) nhằm thực hiện chủ trương phát triển ngành than bền vững theo hướng đổi mới công nghệ, triển khai áp dụng cơ giới hóa các khâu khấu than, chống giữ lò chợ, vận tải và đào lò tại những khu vực điều kiện địa chất cho phép, trong đó cơ giới hóa khai thác và đào chống lò đóng vai trò quan trọng. Sản lượng than khai thác từ các lò chợ cơ giới hóa của các đơn vị trong tập đoàn TKV chiếm khoảng 10% tổng sản lượng khai thác của Tập đoàn. Tuy nhiên khi áp dụng các sơ đồ công nghệ cơ giới hóa trong lò chợ phải kể đến sự hao phí về thời gian và chi phí lao động cho việc lắp đặt tháo dỡ tổ hợp thiết bị trong lò chợ. Để khắc phục nhược điểm này một số nước trên thế giới đã áp dụng và thực hiện sơ đồ công nghệ quay đảo chiều lò chợ. Bài báo giới thiệu kinh nghiệm áp dụng sơ đồ công nghệ thực hiện quay đảo chiều lò chợ cơ giới hóa tại các mỏ khai thác hầm lò ở một số nước có nền công nghiệp mỏ phát triển và cách xác định các thông số công nghệ khi thực hiện sơ đồ này, đồng thời là cơ sở nghiên cứu áp dụng trong tương lai cho các mỏ than hầm lò vùng Quảng Ninh.Từ khóa: Cơ giới hóa, quay đảo chiều lò chợ, tổ hợp thiết bị, vì chống, góc quay.

Bài viết tập trung trình bày công nghệ bay không người lái (Unmanned Aerial Vehicles - UAV) Phantom 4 RTK kết nối trạm CORS trong thành lập bản đồ địa hình tỉ lệ 1:2000 tại Khu Đại Yên, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Dữ liệu của UAV được xử lý bằng phần mềm Agisoft Metashape Professional và Global mapper. Công nghệ này có ưu điểm so với các phương pháp khảo sát truyền thống như: ít nhân công, độ chính xác cao (do độ phân giải của máy chụp ảnh cao và máy bay ở độ cao thấp và chậm), UAV có khả năng đo được các khu vực có địa hình phức tạp hiểm trở, khó khăn, rút ngắn thời gian cho công tác khảo sát thành lập bản đồ địa hình so với các thiết bị khác.Từ khóa: UAV, Phantom 4 RTK, Trạm CORS.

Than đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, là tài nguyên năng lượng không tái tạo, một trong ba trụ cột chính (cùng với Dầu khí và Điện) trong chính sách an ninh năng lượng quốc gia của Việt Nam. Tuy nhiên công nghiệp khai thác, chế biến, sử dụng than là ngành có nhiều tác động tiêu cực đến môi trường. Một trong những nhiệm vụ quan trọng trong vấn đề xử lý môi trường của Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam trong quá trình thực hiện Chiến lược phát triển ngành công nghiệp than Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đó là xử lý nước thải mỏ để tái sử dụng trong sản xuất và sinh hoạt. Để thực hiện nhiệm vụ đó, trong thời gian qua ngành than đã không ngừng đổi mới công nghệ cũng như nâng công suất các trạm xử lý nước thải nhằm xử lý tối đa lượng nước thải trong quá trình khai thác mỏ cũng như quản lý, giám sát chặt chẽ nguồn nước thải sau khi xử lý, bảo đảm đạt quy chuẩn môi trường trước khi xả thải. Từ khóa: Than, Môi trường, Nước thải mỏ, Trạm xử lý nước thải