Từ thực tế Việt Nam ngày nay, các đường hầm được xây dựng và đưa vào sử dụng ngày càng nhiều nên việc quan tâm đến vấn đề mức độ sụt lún của mặt đất khi xây dựng đường hầm là vấn đề rất cấp thiết. Bài báo xây dựng lên các phương trình và biểu đồ mối quan hệ giữa độ sụt lún và các tham số kỹ thuật như hệ số cơ học đá, độ sâu đường hầm và bán kính đường hầm. Phạm vi nghiên cứu chỉ trong khối đá đàn hồi có tính chất tuân thủ định luật Hooke. Để hoàn thiện hơn bài báo kiến nghị cần nghiên cứu sâu hơn đối với khối đá có tính chất không hoàn toàn đàn hồi và sử dụng các phương pháp kỹ thuật đo đạc để kiểm chứng.

Nhằm xây dựng cơ sở để triển khai áp dụng Công nghệ cơ giới hoá đồng bộ hạng nhẹ cho vỉa dày, dốc thoải ở các mỏ than hầm lò vùng Quảng Ninh. Tác giả đã sử dụng phương pháp chuyên gia kết hợp với phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu chuyên ngành, đề tài nghiên cứu khoa học, tài liệu trực tuyến, công nghệ AI… để hoàn thành. Việc phân tích, đánh giá ưu điểm, nhược điểm, điều kiện áp dụng và hiệu quả kinh tế của một số công nghệ (thuỷ lực đơn, giá thuỷ lực di động, công nghệ cơ giới hoá đồng bộ) đã áp dụng cho khu vực vỉa dày, dốc thoải và khả năng áp dụng trong tương lai của từng công nghệ được thực hiện chi tiết. Kết quả bài báo nêu bật được những thuận lợi, khó khăn, vấn đề phát sinh và giải pháp khắc phục trong quá trình triển khai công nghệ cơ giới hoá đồng bộ hạng nhẹ khi áp dụng tại mỏ than Mông Dương. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất một số giải pháp khi áp dụng công nghệ cơ giới hoá đồng bộ hạng nhẹ cho vỉa dày, dốc thoải.

Vấn đề nâng cao hiệu quả khai thác trên cơ sở giảm chi phí đào chống, duy trì đường lò và giảm tổn thất than trong các trụ bảo vệ là mục tiêu hàng đầu trong khai thác than hầm lò trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Từ những năm 2010, ngành than Trung Quốc đã cho ra đời công nghệ khai thác không để lại trụ bảo vệ (công nghệ khai thác 110: 01 lò chợ, 01 đường lò và 0 trụ bảo vệ). Công nghệ này đã thành công ở nhiều mỏ làm giảm mạnh chi phí chống xén sửa chữa duy trì đường lò, giảm mạnh tỷ lệ tổn thất than trong các trụ bảo vệ. Bằng phương pháp tổng hợp và phân tích, bài báo trình bày tổng quan về công nghệ khai thác công nghệ khai thác không trụ bảo vệ và đánh giá về triển vọng áp dụng trong khai thác than hầm lò tại Việt Nam.

Lập kế hoạch khai thác dài hạn cho các mỏ đá vôi là nhiệm vụ cần thiết nhằm cung cấp nguồn nguyên liệu bền vững cho các nhà máy xi măng. Thông thường, việc lập kế hoạch được thực hiện bằng các tính toán dựa trên các phương pháp thủ công đảm bảo các điều kiện kỹ thuật và công nghệ khai thác đá vôi. Các phương pháp này thường tốn nhiều công sức, gia tăng chi phí sử dụng phụ gia cũng như chất lượng sản phẩm không đồng đều. Các mỏ khai thác đá vôi hiện đại sử dụng các mô hình khối (block model) kết hợp vối các thuật toán tối ưu tích hợp trên các phần mềm máy tính nhằm giảm thiểu các sai sót này. Tuy nhiên, do sự không chắc chắn về các yếu tố địa chất vẫn dẫn đến sự không ổn định trong chất lượng nguyên liệu khai thác, thậm chí là thiếu hụt nguồn nguyên liệu trong một thời gian nhất định. Nghiên cứu này đề xuất một phương pháp mới nhằm giảm thiểu các yếu tố bất lợi trên. Đồng thời, một ứng dụng được phát triển dựa trên phương pháp này được phát triển nhằm đánh giá các kết quả thu được khi áp dụng vào mỏ đá vôi Tà Thiết sẽ được đề cập.

Khai thác và chế biến khoáng sản ở Phú Yên tạo ra một lượng lớn chất thải, thường được tập trung thành bãi thải. Bãi thải ở khu khai thác gồm đất đá phủ, đá kẹp và một phần quặng không đạt yêu cầu công nghiệp tại thời điểm khai thác. Ngoài chất thải rắn, bụi và nước thải trong khai thác, chế biến khoáng sản là nguồn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Mức độ gây ô nhiễm trong khai thác và chế biến khoáng sản có thể khác nhau, tùy thuộc loại khoáng sản được khai thác, phương pháp khai thác, công suất khai thác và trách nhiệm của doanh nghiệp khai thác mỏ. Nguồn gây tác động và đối tượng chịu tác động trong quá trình khai thác mỏ cần được xem xét đánh giá theo từng giai đoạn: giai đoạn xây dựng mỏ, giai đoạn vận hành và giai đoạn đóng cửa mỏ. Các tác động chính của quá trình khai thác mỏ đến môi trường, đó là làm mất lớp phủ thực vật, thay đổi bề mặt địa hình tự nhiên, chiếm dụng diện tích đất đai, làm thay đổi mạng lưới thủy văn, gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm, làm thay đổi mực nước ngầm, gây ô nhiễm không khí, làm suy giảm đa dạng sinh học trong khu vực khai thác mỏ.
Do thời gian hoạt động của dự án khai thác mỏ thường khá dài, nên lượng chất thải là khá lớn và tác động đến môi trường khá phức tạp, ảnh hưởng đến tất cả các thành phần của môi trường. Mặt khác, công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản còn lạc hậu, manh mún, càng làm tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường. Từ thực tiễn khai thác khoáng sản và kinh nghiệm thực tế, tác giả cho rằng để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của ngành khai khoáng thì những vấn đề môi trường liên quan đến khai thác, chế biến khoáng sản phải được giải quyết toàn diện, đồng bộ.

Một hộ chiếu khoan nổ mìn đầy đủ thường tồn tại 03 nhóm lỗ khoan: đột phá, phá và tạo biên. Nhóm lỗ khoan đột phá là nhóm lỗ đầu tiên được khởi nổ để tạo ra mặt thoáng tự do thứ 2 trên gương lò và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phá nổ của các nhóm lỗ khoan khác. Hệ số sử dụng lỗ khoan (hay hiệu quả) của một hộ chiếu khoan nổ mìn đường lò phần lớn phụ thuộc vào khả năng phá nổ về chiều sâu của nhóm lỗ khoan đột phá. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc tối ưu hóa thiết kế cho nhóm lỗ khoan đột phá ở nước ta chưa thực sự được trú trọng, người thiết kế thường lựa chọn thông số nổ mìn dựa trên kinh nghiệm, đôi khi sai số rất nghiêm trọng khi không có phương pháp và thông số tham chiếu cho việc lựa chọn và tính toán phù hợp cho nhóm lỗ khoan đột phá.
Trong bài báo, dựa trên sự tổng hợp và phân tích các phương pháp sử dụng nhóm lỗ khoan đột phá thường sử dụng tại Việt nam; một số thiết kế đã được đề xuất giúp đáp ứng được với sự thay đổi về điều kiện nổ mìn khác nhau cho đường lò đào trong đá trong hoạt động khai thác mỏ hầm lò. Cuối cùng, dựa trên nghiên cứu lý thuyết và kết quả phân tích đồ thị thu được bằng cách phân tích dữ liệu tổng hợp từ nghiên cứu thực tế, nguyên lý tính toán tham số cho các thiết kế lỗ khoan đột phá đã được đề xuất làm cơ sở khoa học giúp phát triển phần mềm thiết kế tự động hộ chiếu khoan nổ mìn trong AutoCAD.

Cháy, nổ bụi than là một vấn đề vô cùng nghiêm trọng và luôn luôn tồn tại nguy cơ xảy ra trong các mỏ khai thác than hầm lò. Việc xác định các thông số cơ bản về tính chất cháy, nổ của bụi than cho phép chúng ta đánh giá rủi ro khi sản xuất và lựa chọn các biện pháp cần thiết để phòng chống hiểm họa này. Một trong những thông số liên quan trực tiếp đến nguy cơ cháy nổ bụi than là nhiệt độ bắt cháy thấp nhất của bụi than. Trên cơ sở các kết quả thí nghiệm với mẫu bụi than lấy tại vỉa 2 mỏ Cổ Kênh Công ty Cổ phần khoáng sản Kim Bôi, tác giả đã xác định được nhiệt độ bắt cháy thấp nhất của bụi than của vỉa 2.

Hiện tượng than tự cháy (cháy nội sinh) tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn, khó kiểm soát và đã ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động sản xuất của mỏ, đặc biệt phải tăng thêm chi phí xử lý, làm tăng giá thành, giảm hiệu quả khai thác. Vỉa 14.5 Công ty than Khe Chàm - TKV có tính tự cháy cao và đã xảy ra hiện tượng ủ nhiệt, xuất khí CO. Một trong những giải pháp được áp dụng và mang lại hiệu quả giúp kiểm soát nguy cơ cháy nội sinh trong quá trình khai thác các lò chợ vỉa 14.5: Đo kiểm soát nhiệt độ và lấy mẫu khí trong khu vực phá hỏa lò chợ phân tích xác định hàm lượng các chất khí trong khu vực phá hỏa lò chợ.

Khí phóng xạ radon là một loại khí phổ biến, là nguyên nhân chủ yếu của hơn 50% các ca nhiễm độc phóng xạ. Mỏ đồng Sin Quyền là một mỏ phát tán phóng xạ trong quá trình khai thác ở Việt Nam. Uranium là một phóng xạ phổ biến trong mỏ, là nguồn chính phát tán khí radon ra ngoài môi trường trong quá trình khai thác. Đánh giá và dự báo lượng radon phát tán là một yêu cầu quan trọng trong quá trình khai thác. Nghiên cứu này phát triển một mạng thần kinh nhân tạo (ANN) dự báo phát tán phóng xạ radon cho mỏ Sin Quyền. Sử dụng hàng triệu điểm dữ liệu để đào tạo, mô hình cho thấy độ chính xác cao cùng với giá trị sai lệch thấp. Các kết quả so sánh với các mô hình học máy phổ biến khác như Random Forest (RF) và Support Vector Machine (SVM) đều cho thấy sự vượt trội của mô hình này. Đồng thời, các phân tích độ nhạy chỉ ra rằng các thông số về khoảng cách và vị trí điểm đánh giá có ảnh hưởng lớn đến kết quả dự báo của mô hình.

Công ty than Vàng Danh được biết đến là Công ty có sản lượng than hầm lò lớn nhất ngành than Việt Nam với sản lượng những năm gần đây đạt bình quân 3,5 triệu tấn/năm. Công ty đã không ngừng đầu tư, áp dụng nhiều công nghệ, thiết bị mới nhằm xây dựng thành công mô hình “Mỏ hiện đại - mỏ xanh, sạch, đẹp - mỏ an toàn - mỏ ít người”. Trên cơ sở sử dụng phương pháp thống kê và phân tích nhóm tác giả đã đánh giá được công tác khai thác than hầm lò và an toàn lao động tại công ty than Vàng Danh - Vinacomin giai đoạn 2016 ÷ 2023. Kết quả cho thấy giai đoạn 2016 ÷ 2022 sản lượng khai thác than hầm lò tăng 150%, số vụ tai nạn lao động (TNLĐ) của công ty giảm 40%, riêng năm 2023 số vụ TNLĐ tăng lên bất thường. Nghiên cứu của bài báo giúp đánh giá khách quan kết quả công ty than Vàng Danh đã đạt được, đồng thời chỉ những nguyên nhân ảnh hưởng đến kế hoạch an toàn lao động của công ty.

Bài báo nghiên cứu, giới thiệu chung về đặc điểm, nguồn phát sinh, các tác nhân gây ô nhiễm nước thải; tổng quan về các nghiên cứu và phương pháp xử lý nước thải gia công chế biến khoáng sản điển hình trên thế giới và ở Việt Nam. Một số đề xuất kiến nghị cho việc xử lý, tái chế sử dụng nước thải gia công chế biến khoáng sản.

Mỏ Quảng La thuộc quyền quản lý, bảo vệ, thăm dò và khai thác của Tổng Công ty Đông Bắc. Hiện nay, Tổng công ty Đông Bắc đang giao cho Công ty 91 - Chi nhánh TCT Đông Bắc quản lý và khai thác. Mỏ được chia thành hai khu khai thác độc lập là khu Đông (khu Dân Chủ - Đông Quảng La) và khu Tây (khu mỏ Quảng La).Thời điểm hiện tại, các giấy phép khai thác tại mỏ Quảng La đã hết hạn[1]. Do đó, việc nghiên cứu để định hướng phát triển khu mỏ nhằm đảm bảo ổn định công ăn việc làm cho người lao động, khai thác triệt để nguồn tài nguyên than không tái tạo của đất nước là việc làm cần thiết. Bằng phương pháp đánh giá, phân tích các đặc điểm tự nhiên và hiện trạng khai thác tại khu phía đông của mỏ than Quảng La, bài báo đề xuất phương án mở vỉa và công tác chuẩn bị định hướng quy mô công suất của quá trình khai thác mới ở khu Đông mỏ than Quảng La.
Từ khóa: Công suất mỏ, mỏ than Quảng La, mở vỉa mỏ than hầm lò, chuẩn bị mỏ than hầm lò

Phá vỡ than và đất đá bằng công nghệ phi nổ mìn đã và đang được nghiên cứu, áp dụng mạnh mẽ tại Trung Quốc. Trong số các công nghệ phi nổ mìn đang được ứng dụng, công nghệ sử dụng CO2 lỏng là “một giải pháp lý tưởng cho các môi trường đặc biệt phức tạp” theo nhận định của Hiệp hội chất nổ Trung Quốc[1]. Thông qua việc sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích và tổng hợp, bài báo làm sáng tỏ đặc điểm công nghệ, kết quả thử nghiệm trong thực tế khai thác mỏ than hầm lò, và những giải pháp khi phá vỡ đất đá bằng CO2 lỏng. Ngoài ra, việc định hướng về triển vọng ứng dụng công nghệ trên trong khai thác than hầm lò tại vùng than Quảng Ninh cũng được đưa ra thảo luận.
Từ khóa: Công nghệ phi nổ mìn, phá vỡ đất đá bằng CO2 lỏng, đào lò bằng CO2 lỏng, khai thác bằng CO2 lỏng.

Sự phát triển khoa học kỹ thuật công nghệ trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến các ngành sản xuất công nghiệp nói chung và lĩnh vực khai thác mỏ nói riêng. Các ứng dụng công nghệ mới như quá trình điện khí hoá, tự động hoá, cũng như số hoá đã thúc đẩy và ra đời của nhiều phương tiện tự hành hiện đại, các hệ thống khoan hầm và thi công tự động, các hệ thống định vị, giám sát và dẫn đường thông minh. Các công nghệ mới này góp phần giúp ngành công nghiệp khai khoáng cải thiện tỷ suất lợi nhuận, giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện sức khoẻ cũng như an toàn cho người lao động làm việc trong lĩnh vực khai thác hầm lò cũng như lộ thiên. Bài viết này tổng hợp những nghiên cứu phát triển và thách thức mới nhất của một số công nghệ kỹ thuật số mới trong khai thác khoáng sản trên thế giới hiện nay. Nội dung chính là thảo luận và tìm hiểu các công nghệ kỹ thuật số, chỉ ra những ưu và nhược điểm của các công nghệ trong việc ứng dụng thực tế tại các hầm lò khai thác hầm lò và lộ thiên.Từ khóa: Công nghệ khai thác khoáng sản, tự động hoá, khai thác hầm lò, công nghệ máy học, trí tuệ nhân tạo, bản sao kỹ thuật số.

Tai nạn lao động là vấn đề tồn tại và thách thức đối với tất cả các doanh nghiệp, nó ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe tính mạng của người lao động, gây thiệt hại về người và tài sản, gián đoạn và tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Công tác bảo đảm an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) tại các đơn vị, doanh nghiệp thành viên thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) luôn được đặt lên hàng đầu. Tập đoàn nói chung và các đơn vị thành viên đã tập trung đầu tư lớn về nguồn lực tài chính, nhân lực cho công tác ATVSLĐ.Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng tai nạn lao động trong những năm gần đây đối với các mỏ than hầm lò thuộc TKV, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ mất an toàn lao động.
Từ khóa: an toàn, vệ sinh lao động, tai nạn lao động, văn hóa an toàn.

Tự động hóa quy trình thiết kế hộ chiếu khoan nổ mìn tạo biên cho đường hầm là vấn đề cấp thiết trong điều kiện thực tế của nước ta. Bài báo trình bày về phương pháp phát triển phần vẽ tự động trong AutoCAD dựa trên những cơ sở lý luận về phương pháp tối ưu, phương pháp đồ thị cũng như thuật toán vẽ tự động trong AutoCAD. Tương tác của phần mềm với AutoCAD là yếu tố mới và quan trọng giúp hoàn thiện một chu trình khép kín tự động trên máy tính từ nhập dữ liệu đến xuất ra hộ chiếu trong AutoCAD nhờ đó góp phần tăng hiệu quả sản xuất và giảm rủi ro trong công tác đào đường hầm.

Khi khai thác các vỉa than gần nhau mà vỉa than ở trên khi khai thác có lưu lại trụ bảo vệ sẽ gây ra sự tập trung ứng suất không chỉ ở trong trụ bảo vệ mà còn cả ở dưới nó, ứng suất phân bố ở dưới trụ bảo vệ không đồng đều. Phía dưới trụ bảo vệ là vùng ứng suất cao, nếu bố trí đường lò ở trong vùng này, đường lò sẽ bị biến dạng và phá hủy rất mạnh, rất khó duy trì ổn định. Ngoài ra, khi khai thác vỉa than phía trên cũng làm mất đi tính nguyên vẹn của lớp đá trụ, đặc biệt là khu vực ngay sát phía dưới trụ bảo vệ với một độ sâu nhất định khiến cho việc lựa chọn loại hình kết cấu chống giữ đường lò dọc vỉa ở dưới nó trở lên phức tạp. Bài báo trên cơ sở phân tích sự hình thành và quy luật phân bố ứng suất dưới trụ bảo vệ, từ đó phân tích đưa ra điều kiện áp dụng và công thức tính toán hợp lý cho từng phương án bố trí đường lò dọc vỉa dưới trụ bảo vệ khi khai thác các vỉa gần nhau.

Cơ giới hóa khai thác than hầm lò đang được triển khai áp dụng rộng rãi và có hiệu quả cao trong hầu hết các phạm vi điều kiện địa chất mỏ khác nhau ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên trong các điều kiện địa chất phức tạp, chiều dài khai thác không lớn lại là những nhân tố tác động tiêu cực đến hiệu quả áp dụng công nghệ này. Trong quá trình áp dụng CGH khai thác các vỉa dày trung bình góc dốc vỉa thoải đến nghiêng với lò chợ cột dài theo phương thì khi góc dốc vỉa biến động lớn (từ 200 đến 350) các tổ hợp vì chống trong quá trình khấu than thường trôi trượt xuống phía dưới theo chiều dốc. Bài báo đưa ra cơ sở khấu gương lò chợ theo hướng xiên chéo với tính toán xác định góc dốc của lò chợ thực tế khi khấu gương theo hướng xiên chéo trong sự phụ thuộc vào góc dốc của vỉa than để giảm góc dốc của lò chợ nhằm hạn chế ảnh hưởng của góc dốc vỉa than đến việc trôi trượt tổ hợp thiết bị cơ giới hóa trong lò chợ khai thác ở các vỉa than dày trung bình dốc thoải đến nghiêng.

Hệ thống GNSS RTK định vị bằng Camera là hệ thống GNSS đột phá, được trang bị máy ảnh kép chuyên nghiệp, vRTK là sản phẩm máy thu RTK trực quan, trọng lượng nhẹ và sáng tạo đầu tiên của Hi-Target, không chỉ cho phép khảo sát hình ảnh không cần tiếp cận mục tiêu, vượt qua các ràng buộc khách quan của công việc trước đó mà còn cải thiện tốc độ của việc theo dõi với chức năng xác định trực tiếp (Live View Stakeout). Nó cải thiện đáng kể hiệu quả công việc của người dùng kỹ thuật. Đây là đột phá mới trong công nghệ GNSS 2 tần, hiện tại chưa có nhiều nghiên cứu về chức năng này. Bài báo thực hiện các khảo sát thực tế nhằm so sánh, đánh giá khả năng định vị điểm bằng Camera tích hợp trên đầu thu GNSS 2 tần số nhằm mục tiêu cụ thể hóa các tính năng được giới thiệu của các máy GNSS 2 tần Hi-Target, từ đó đưa ra quy trình thực hiện, phạm vi áp dụng cho các dòng máy tương tự.

Trong lĩnh vực tư vấn thiết kế, quy hoạch xây dựng và giao thông,… sự trợ giúp của máy tính với các phần mềm tính toán ngày càng trở nên thông dụng. Việc xây dựng một chương trình tính toán, mô hình hoá địa hình, tạo đường đồng mức và đặc biệt là tính toán khối lượng đào đắp trong xây dựng và giao thông là hết sức cần thiết. San lấp mặt bằng là công việc làm phẳng những mặt nền gồ ghề, không bằng phẳng. Việc tính toán khối lượng san lấp có ảnh hưởng rất nhiều đến công trình cần thi công. Bài báo tổng hợp và đánh giá hiệu quả của phần mềm Main trong công tác san nền tại khu công nghiệp thị xã Bỉm Sơn - tỉnh Thanh Hóa. Kết quả cho thấy, phần mềm Main có giao diện trực quan, tính toán nhanh, đảm bảo yêu cầu độ chính xác trong công tác tính toán khối lượng san nền, được các đơn vị sản xuất nghiệm thu và phục vụ thi công các giai đoạn sau.